Opbouw en materiaal van het roer verschillen door de jaren heen. De meeste roeren (met uitzondering van de laatst gebouwde schepen) zijn gemaakt van van een soort gietplastic met een schuim kern. In het roer zijn ijzeren verstevigingen opgenomen, die soms niet voorkomen dat er een horizontale scheur ontstaat bij het bovenste ophangpunt. Het roer is daar het smalst en door de ingelaten vingerlingen(scharnierplaten) het zwakst. Terwijl de krachten van enerzijds de roerganger en anderzijds het water op dat punt juist groot zijn. Er zit inwendig op die hoogte alleen een ijzeren plaatje als versteviging rondom de gaten voor de vingerling. In verticale richting is er dus geen extra versterking die de stijfheid van het roer ondersteunt. Met kans op scheuren tot gevolg.
Epoxy hecht niet op gietplastic, of met een mooi woord composiet. Bij een scheur rond de scharnierpunten is het feitelijk niet mogelijk om alleen met epoxy of lijmkit weer een stijve constructie te maken. De Zweden bevelen aan om RVS klampen van 4 mm dikte met een lengte van zo’n 40 cm aan weerszijden te monteren, zodat ze doorlopen tot een flink stuk onder het scharnier. Dat werkt alleen goed als er nog voldoende verband in het roer zit, dus zie je een scheurtje, wacht dan niet te lang !
Speling op het roer
Dit is een bekend slijtage probleem.
“Als de boot op de kant ligt kan je het roer verwijderen door eerst de blokjes onder het lummel beslag te verwijderen (ze dienen als borging – gewoon met een los ijzerzaagblaadje de kit doorzagen, blokjes zijn van massief schuim, je kunt er vrijwel niets aan vernielen) en vervolgens het roer er af te tillen. Dat is met twee man (m/v) goed te doen. Vervolgens moeten om de stangetjes aan het roer O-ringetjes geplaatst worden. In mijn geval waren de onderste twee ringen helemaal verdwenen en heb ik op basis van de bovenste ring (boven water, dus intact) nieuwe ringetjes gehaald. De maat die je moet hebben is 10mm x 3mm. Roer terug plaatsen en de blokjes met kit weer vast lijmen. Antifouling er over en je ziet er niets meer van en de speling is weg” (Sietse Boonstra).
Op schepen vanaf bouwjaar 1972 zit een gleuf in deze pinnen waar een O-ring op hoort. De ring zorgt voor een roer zonder speling en voorkomt slijtage aan het metaal.
Andere ervaringen
“Roerspeling is prima te verhelpen door rubber ringetjes te monteren om de pennen. Binnendiameter 12 mm. en 3 mm dik. Ringetjes kunnen je wel krijgen bij een garagebedrijf. Hoogstwaarschijnlijk zitten de plaatsen waar de ringetjes in moeten wel op de pennen”.
“De buitendiameter moet inderdaad iets groter zijn. In de praktijk heb ik zelf ringetjes gebruikt met een iets te kleine binnendiameter. Ze bleven daardoor betrekkelijk strak zitten. Daarnaast ben ik gewend er nog een klodder schroefaslagervet bij de doen”.
“Pennen, vingerlingen e.d. zijn te koop bij Marinecenter Marieholm te Lemmer en te bestellen bij Göran Helmer in Zweden”. www.marieholmboat.se
“Gardena, het merk voor tuingereedschap, gebruikt in de slangkoppelingen ringetjes die prima passen. Een setje van 4 ringetjes koop je in een blisterverpakking bij de bouw-/tuinmarkt”.