-
Deze keer geen vraag, maar het delen van een ervaring. Hopelijk helpt dit anderen mee om de boot op eenvoudige manier een beetje nieuwer te laten voelen.
Het gaat om speling in de roerophanging. Ik heb twee jaar met speling in het roer van olijfje rondgevaren. Die speling uitte zich als een een dood moment tijdens het veranderen van roerstand, gevolgd door een soort tik. Olijfje staat deze winter comfortabel onderdak en dat gaf me de gelegenheid om op een koude zaterdag deze speling te onderzoeken. Ik had al vaak over het verhelpen van de speling ghoord en gelezen. Oplossingen varieerden van het aanbrengen van nieuwe rubbers tot omwikkelen van roerpennen met visgaren. En van dikker maken van de pen met latoenkoper tot het inpersen van een nieuwe pen in de vingerling.
Tot nu toe heb ik echter nooit plaatjes en maten gezien van pennen en bussen. Waaromheen zou nieuw rubber moeten worden aangebracht, welke diameter en diket zou het moeten hebben en waar haal je het.
Bij deze een korte beschrijving en plaatsjes van hoe het bij Olijfje zit.
- Het roer wordt opgehangen op drie punten, gelijkelijk verdeeld over de lengte van het roer
- Elk punt bestaat uit een vingerling (vork om het roer) waarin aan het eende een messing of bronzen pen is geperst.
- De pennen steken in bronzen bussen die aan de romp zijn bevestigd De diameter van de gaten in de bussen is 16mm.
- De pennen bevatten een gleuf met een diameter van 12 mm. De bedoeling van de gleuf is dat hij een rubberen ring op zijn plek houdt die de pen in het midden van de bus houdt.
- De ring dient dus een binnendiameter van 12mm te hebben en een buitendiameter van 16mm. Ofwel, de rubberen ring dient 2mm dik te zijn.
- Het roer wordt niet uit de bussen getild doordat de uitsparing in het roer voor de bussen tweemaal zo groot is als de bussen dik zijn. In de ruimte die onstaat onder de bus wanneer het roer goed hangt wordt opgevuld met vastgelijmde kunststof blokjes. Ze leken bij Olijfje vast te zijn gelijmd met sicaflex.
Speling bij Olijfje leek vooral te komen doordat de middelste pen in de bus bewoog. De onderste en bovenste pennen leken spelingsvrij.
Mijn aanpak was:
- Kit wegsnijden waar mogelijk. Ik heb een Stanleymes in de volle diepte door de kit geprobeerd te halen. Dat vraagt nogal wat herhaling van de snijbeweging; het lukt niet in een of twee keer.
- Het laatste restje verbinding losgeklopt met stukje hout en rubberen hamer
- Roer eruit getild
- Tot mijn opluchting waren alle pennen rond en hadden ze dezelfde diameter. Ook de bussen leken rond. Reden van speling was dat alle rubbers waren verdwenen.
- Nieuwe rubbers vond ik bij de Gamma. Op de afdeling koperwaren worden assortimenten rubberring verkocht. In ieder zakje zitten een of twee juiste ringen. Ik heb daaromdrie zakken gekocht. Later bleek de automaterialenhandel naast de Gamma de juiste ringen per stuk te verkopen. Ook goed !!!
- Olijfje ligt in de de loods naast Svaj II van Gerard Enschede en Gerard heeft me van advies voorzien: Smeer de boel met het vet waarmee je ook de watergesmeerde schroefas smeert. Na het aanbrengen van de rubbers heb ik de assen dus ingesmeerd met duur Volvo-vet en het roer weer opgehangen.
Resultaat is dat de speling weg is ! Al met al een simpele klus. Mij adviezen zijn:
- Is er nog geen speling, til ieder jaar bij het te water laten het roer een beetje op en smeer de pennen met het vet dat bij een watergesmeerd lager hoort.
- Zit er een beetje speling in het roer, Vervang direct de rubbers ! Als de rubbers stuk zijn kan de pen gaan slijten. Als dat gebeurt zijn er de lapmiddelen als:
- pen omwikkelen met nylon (zoals visgaren)
- pen omwikkelen of bus vullen met latoenkoper (koperfolie)
- of moet uiteindelijk een nieuwe pen in de de vingerling worden geperst
Ik verheug me nu op een vaartocht zonder speling in het roer !
Bus heeft simpelweg een geboord gat. Bij Olijfje is de diameter 16mm.
De pen heeft een concentrische gleuf met een diameter van 12mm. Bedoeld om een rubberen ring te herbergen.
Blijft natuurlijk een twijfelachtige en kwetsbare constructie voor lagering van een roerblad van een zeewaardige boot.. ?
Een blijvende oplossing is kuststof bussen (Nylon,Pom, Delrin) te draaien en die erin te persen. Dan heb je een degelijk en betrouwbaar geheel.Ook is het gebruik van een onderlegring aan te bevelen om verdere en ongelijke slijtage van je vingerlingen te voorkomen.
zie foto’s
groetjes van Arno.
Messing wat roze kleurt is aan het ontzinken en word bros. Duidelijk bij deze schroefhulsen die de vingerlingen op hun plek moet houden… ?
Punt van aandacht dus!
Ik heb het ook gedaan van Delrin, een paar busjes gedraaid. Zit perfekt . Asjes 10 mm klampen naar 16 mm
- Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.